Ο Δημοσθένης Ευαγγελίδης γεννήθηκε το 1976 και μεγάλωσε στην Καβάλα. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ειδικεύτηκε στην Ορθοπεδική Χειρουργική, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στην «Άσκηση και Ποιότητα Ζωής». Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στο Λονδίνο, στο δεύτερο μεγαλύτερο κέντρο τραύματος. Είναι παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών.
Oι συμμετοχές του σε αγώνες δρόμου δεν περνούν απαρατήρητες, καθώς το όνομά του πάντα φιγουράρει στις πρώτες θέσεις, με σπουδαίες επιδόσεις.
O Δημοσθένης μιλάει στον HOCSH για την εργασιακή άθληση και πολλά άλλα!
[HOCSH] Γιατί πρέπει να γυμναζόμαστε;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Τα πολλαπλά οφέλη της άσκησης είναι πλέον πολύ καλά τεκμηριωμένα, όχι μόνο σε σωματικό, αλλά και σε κοινωνικό και ψυχικό επίπεδο. Επίσης, η άσκηση είναι διασκεδαστική!
Συγκεκριμένα, η φυσική δραστηριότητα (και αυτό περιλαμβάνει τη δομημένη άσκηση αλλά και δραστηριότητες όπως το περπάτημα στη δουλειά, το παιχνίδι με τα παιδιά στο πάρκο ή οι δουλειές του σπιτιού) αποδεδειγμένα ελαττώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης σημαντικών νόσων, όπως: συγκεκριμένες καρδιοπάθειες, υπέρταση, εγκεφαλικά επεισόδια, διαβήτης τύπου 2, παχυσαρκία, κατάθλιψη και άνοια. Έχει βρεθεί να μειώνει την πιθανότητα εκδήλωσης οκτώ τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού και του παχέος εντέρου, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα συχνοί. Επιμέρους ομάδες πληθυσμού έχουν άλλα συγκεκριμένα οφέλη, όπως ο ελαττωμένος κίνδυνος επιλόχειας κατάθλιψης στις εγκύους και ο μειωμένος κίνδυνος πτώσεων στους ηλικιωμένους.
Εκτός από την προληπτική αξία, η άσκηση είναι ευεργετική όσον αφορά τα συμπτώματα και την εξέλιξη ήδη εγκατεστημένων νόσων. Βοηθάει στον έλεγχο της υπέρτασης, του διαβήτη, του σωματικού βάρους και των συμπτωμάτων του άγχους και της κατάθλιψης, βελτιώνει τον πόνο στην οστεοαρθρίτιδα, καθώς και την πνευματική λειτουργία σε ασθενείς με Πάρκινσον, σύνδρομο διάσπασης προσοχής, σκλήρυνση κατά πλάκας και άνοια.
Συνολικά, κάποιος φυσικά δραστήριος έχει μειωμένο κίνδυνο θανάτου κατά 20-30%, σε σχέση με κάποιον μη δραστήριο.
[HOCSH] Οι περισσότεροι γυμνάζονται μόνο πριν το καλοκαίρι. Είναι καλό αυτό;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Σίγουρα όχι, η άσκηση πρέπει να αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς μας κατά τη διάρκεια του χρόνου και να μη γίνεται αποσπασματικά. Τα πολύ έντονα, σύντομης διάρκειας προγράμματα, τα οποία μερικές φορές ακολουθούμε για να βγούμε στην παραλία ή να συμμετάσχουμε σε έναν αγώνα σε λίγες εβδομάδες, ξεκινώντας από πλήρη αδράνεια, ενέχουν υψηλό κίνδυνο τραυματισμού, ενώ είναι επίσης πιθανό να μας φανούν πολύ δύσκολα ή δυσάρεστα και να τα εγκαταλείψουμε νωρίς.
Έχει βέβαια ενδιαφέρον ότι ακόμη και μια μεμονωμένη δεκάλεπτη «δόση» φυσικής δραστηριότητας έχει άμεσα αποτελέσματα, βελτιώνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη, την αρτηριακή πίεση, τη διάθεση και την ποιότητα του ύπνου. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι πράγματι μπορούμε να καταφέρουμε πολλά μέσα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, με καλύτερο παράδειγμα το δημοφιλές πρόγραμμα “One You Couch to 5k” (“Από τον καναπέ στα 5 χιλιόμετρα”), το οποίο όμως αφενός διαρκεί 9 εβδομάδες και αφετέρου έχει σχεδιαστεί σε επιστημονικές βάσεις και δεν αποτελεί μια γρήγορη παροδική λύση, αλλά ένα έναυσμα για την ένταξη στη δια βίου άσκηση.
[HOCSH] Πόσο συχνά πρέπει να γυμναζόμαστε;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Οι οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τους ενήλικες είναι 150´ – 300’ μέτριας έντασης φυσική δραστηριότητα ή 75´ έντονης άσκησης την εβδομάδα, ή ένας συνδυασμός των παραπάνω, και θα ήταν ιδανικό κάποιος να συμπληρώνει αυτό το χρόνο ασκούμενος τουλάχιστον 5-6 μέρες μέσα στην εβδομάδα, πάρα σε 2 ή 3 μεγάλες προπονήσεις – το φαινόμενο το οποίο στη διεθνή βιβλιογραφία αποκαλείται “weekend warrior” (“ο πολεμιστής του Σαββατοκύριακου”) και το οποίο προδιαθέτει σε τραυματισμούς.
Επιπλέον, θα πρέπει να κάνουμε ασκήσεις ενδυνάμωσης, στοχευμένες κυρίως στις μεγάλες μυϊκές ομάδες, δυο φορές την εβδομάδα. Οι ίδιες συστάσεις ισχύουν και για τους ενήλικες άνω των 65 ετών, με επιπλέον έμφαση σε ασκήσεις βελτίωσης της ισορροπίας και ιδιοδεκτικότητας, για την αποφυγή πτώσεων. Όσον αφορά τα παιδιά και τους εφήβους, η καθημερινότητά τους θα πρέπει να περιλαμβάνει 60’ έντονης δραστηριότητας, κυρίως με τη μορφή παιχνιδιού.
Δυστυχώς, τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι ένας στους τέσσερις ενήλικες παγκοσμίως έχουν ελλιπή σωματική δραστηριότητα, με το ποσοστό υψηλότερο στις χώρες με υψηλότερο εισόδημα, ενώ το ποσοστό ελλιπούς δραστηριότητας στις ηλικίες 11 – 17 ετών είναι 80%.
[HOCSH] Με ποια κριτήρια πρέπει να επιλέγουμε το είδος γυμναστικής;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Το κύριο κριτήριο πρέπει να είναι ένα: το να μας αρέσει. Αν αυτό το κριτήριο πληρείται, είναι πολύ πιθανότερο να συνεχίσουμε να ασκούμαστε τακτικά, απολαμβάνοντας τα ανάλογα οφέλη. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν διάφορες πρακτικές πλευρές που κάποιος πρέπει να εξετάσει, όπως η διαθεσιμότητα σε χρόνο, η πρόσβαση σε εγκαταστάσεις, το κόστος για εξοπλισμό, η ανάγκη ύπαρξης προπονητή ή συμπαικτών κτλ. Από εργοφυσιολογική πλευρά, το ιδανικό θα είναι να συνδυάζουμε τύπους άσκησης που ωφελούν το καρδιοαναπνευστικό (περπάτημα, τρέξιμο, κολύμπι, κτλ) με ασκήσεις αντίστασης (λάστιχα ενδυνάμωσης, ασκήσεις με το βάρος του σώματος, βαράκια ή βάρη, κτλ.). Τέλος, υπάρχουν και πολλά άλλα δευτερεύοντα στοιχεία που μπορούμε να καλλιεργήσουμε μέσα από την άσκηση, όπως η ελαστικότητα, η νευρομυϊκή συναρμογή, η ισορροπία, ο οπτικοκινητικός συντονισμός, μέχρι και κοινωνικές δεξιότητες που μπορούμε να αναπτύξουμε, και τα παραπάνω μπορούν να αξιοποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες κάθε αθλούμενου. Για παράδειγμα, μια κυρία με οστεοπενία μπορεί να ωφεληθεί ιδιαίτερα από ασκήσεις με αντίσταση και ασκήσεις βελτίωσης της ισορροπίας για αποφυγή πτώσεων, ενώ για κάποιον με κατάθλιψη ένα ομαδικό άθλημα σε εξωτερικό χώρο θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμο.
[HOCSH] Με ποιόν τρόπο προσαρμόζονται οι ανάγκες για άθληση ανάλογα με το είδος εργασίας;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Η εργασία δεν είναι απαραίτητα ο πιο καθοριστικός παράγοντας όσον αφορά την επιλογή άθλησης, αλλά είναι λογικό να εξετάζεται σαν ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του ασκούμενου. Υπάρχουν προφανείς συσχετισμοί, όπως το ότι ένας μάχιμος αστυνομικός ή ένας υπάλληλος εταιρίας φύλαξης μπορεί να ασχολείται με τις πολεμικές τέχνες και την ενδυνάμωση, αλλά και λιγότερο προφανείς, όπως το ότι ένας επαγγελματίας με πιεσμένο ωράριο μπορεί να προτιμήσει σύντομης διάρκειας έντονη διαλειμματική προπόνηση ή κάποιος με αυξημένο στρες στη δουλειά θα ωφεληθεί από δραστηριότητες στη φύση ή ασκήσεις όπως η γιόγκα, οι οποίες έχουν και μια πνευματική πλευρά.
[HOCSH] Πότε η άσκηση γίνεται καταπόνηση;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Όταν δεν πληρούνται οι συνθήκες για επαρκή αποκατάσταση, με πιο σημαντικές την ισορροπημένη διατροφή και τον επαρκή ύπνο. Επίσης, όταν ο όγκος ή η ένταση της προπονητικής επιβάρυνσης, και ο ρυθμός με τον οποίο αυτά μεταβάλλονται, δεν αρμόζει με το υπόβαθρο του ασκούμενου. Με πιο απλά λόγια, όταν «δαγκώνουμε περισσότερα απ’ όσα μπορούμε να μασήσουμε».
Η αποκατάσταση είναι πολύ σημαντικό κομμάτι για να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη της άσκησης και αυτό αντικατοπτρίζεται από το προπονητικό αξίωμα ότι η βελτίωση επέρχεται όχι κατά τη διάρκεια της προπόνησης, αλλά κατά τη διάρκεια της ξεκούρασης – ως απάντηση στο προπονητικό ερέθισμα. Βέβαια, όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο του ασκούμενου, η αποκατάσταση τείνει να γίνεται ενεργητική, και όχι παθητική – για παράδειγμα αποκατάσταση από μια προπόνηση με βάρη πηγαίνοντας για κολύμπι σε χαλαρό ρυθμό, και όχι μένοντας στο κρεβάτι.
[HOCSH] Οι σύγχρονες τάσεις, όπως το cross-fit, είναι φιλικές για το ανθρώπινο σώμα;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Γενικά, κάθε είδους φυσική δραστηριότητα και άσκηση είναι ωφέλιμες, αρκεί να πραγματοποιούνται σε ένα ανάλογο πλαίσιο. Κάποιος εντελώς αγύμναστος θα πρέπει ίσως να ξεκινάει από απλές δραστηριότητες, έχοντας προπονητική καθοδήγηση και επίβλεψη, και να προχωράει σταδιακά. Δραστηριότητες όπως το cross-fit είναι ιδιαίτερα απαιτητικές και ενέχουν αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού, λόγω της απαιτητικής τεχνικής, της υψηλής έντασης και των μεγάλων επιβαρύνσεων, είναι όμως πιο αποδοτικές όσον αφορά τα οφέλη. Δυστυχώς, το είδος άσκησης που επιλέγουμε καθορίζεται συχνά από τις τάσεις της εποχής, παρά από το υπόβαθρό μας, ενώ το ότι υπάρχουν πάρα πολλοί εμπειρικοί προπονητές με ελλιπείς γνώσεις είναι ένας άλλος παράγοντας κινδύνου.
[HOCSH] Οι περισσότεροι τους νοιάζει να έχουν ωραίο σώμα και όχι καλή υγεία. Ένα σχόλιο.
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Οι έρευνες δείχνουν ξεκάθαρα ότι κάποιος ελαφρός υπέρβαρος που γυμνάζεται συστηματικά είναι πιο υγιής σε σχέση με κάποιον αδύνατο που δεν ασκείται.
Η προσκόλληση στην εικόνα μας αντικατοπτρίζει τις παθογένειες της σύγχρονης κοινωνίας, και ειδικότερα τη νοοτροπία στην Ελλάδα, όπου επικεντρωνόμαστε στο φαίνεσθαι, στις εύκολες λύσεις και στην ποσότητα παρά την ποιότητα, κάτι που διαπιστώνεται σε πολλές εκφάνσεις της αθλητικής κοινότητας. Οι αθλητές είναι επίσης εξ ’ορισμού ματαιόδοξοι, έως ένα βαθμό, και δεν είναι τυχαία η άνθηση του εμπορίου αναβολικών, όπως φαίνεται και από πολλές πρόσφατες συλλήψεις.
[HOCSH] Κάποιες συμβουλές για καλή φυσική κατάσταση;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Δεν υπάρχουν μυστικά. Σχεδόν καθημερινή άσκηση χωρίς υπερβολές, ποιοτική και ισορροπημένη διατροφή χωρίς ακρότητες και καλός ύπνος!
[HOCSH] Συγκεκριμένα το τρέξιμο, πώς μπορεί να ωφελήσει την υγεία μας;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Ισχύουν όλα τα οφέλη που αναφέρθηκαν παραπάνω, ενώ έχει το πλεονεκτήματα του ότι μπορεί να καλύψει ευρύ φάσμα εργοφυσιολογικών στόχων, καθώς η προπόνηση μπορεί να είναι από αερόβια (αργό συνεχόμενο τρέξιμο) μέχρι έντονη διαλειμματική ή και παράλληλα στοχευμένη στη δύναμη των κάτω άκρων (διαλειμματική σε ανηφόρες / κατηφόρες ή trail running), με επιπλέον οφέλη για τη δύναμη στον κορμό, την εκρηκτικότητα και την ιδιοδεκτικότητα των κάτω άκρων. Παράλληλα, είναι μια πολύ απλή μορφή άσκησης, με ελάχιστες απαιτήσεις σε εξοπλισμό και εγκαταστάσεις, ενώ έχει σχετικά χαμηλό κίνδυνο τραυματισμών, σε σχέση με άλλες δραστηριότητες και εφόσον γίνεται σε μη αγωνιστικό επίπεδο.
Το μειονέκτημα του τρεξίματος είναι πως δεν μπορεί να θεωρηθεί πλήρης άσκηση, καθώς είναι περισσότερο ωφέλιμο δεν είναι αρκετό όσον αφορά την ενδυνάμωση – κυρίως του κορμού και των άνω άκρων, αλλά ακόμη και των κάτω άκρων.
[HOCSH] Ποια πιστεύεις ότι είναι τα οφέλη που μπορεί να έχει κάποιος μέσα από την εργασιακή άθληση;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Τα σωματικά οφέλη είναι τα ίδια που αναφέρθηκαν παραπάνω, αλλά η εργασιακή άθληση είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη σε μη σωματικό επίπεδο, γι’ αυτό και προάγεται ιδιαίτερα από εταιρίες κολοσσούς αλλά και start-up με σύγχρονη και δημιουργική προσέγγιση. Δημιουργεί δεσμούς και φιλίες στον εργασιακό χώρο, αναπτύσσει νέους κώδικες επικοινωνίας και «άτυπα» δίκτυα, εκτός ιεραρχίας, και όλα τα παραπάνω έχουν κοινό αποτέλεσμα την ισχυροποίηση της έννοιας της ομάδας, με προφανή αποτελέσματα τόσο στη διάθεση των μελών στον εργασιακό χώρο αλλά και της παραγωγικότητας τους, έμμεσα. Και άμεσα, όμως, η σωματική δραστηριότητα ευνοεί τη διαύγεια σκέψης και τη μνήμη, και όλοι οι δρομείς λένε ότι λύνουν τα προβλήματα της καθημερινότητάς του τρέχοντας!
[HOCSH] Η Αθήνα θα είναι το κέντρο του παγκόσμιου εργασιακού αθλητισμού το 2020. Ποια θα μπορούσαν να είναι τα οφέλη για τον εργασιακό αθλητισμό στην Ελλάδα;
[Δημοσθένης Ευαγγελίδης] Δεδομένου ότι αποτελεί μια σχετικά καινούργια και εν πολλοίς άγνωστη έννοια στον ελληνικό εργασιακό χώρο, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την προβολή της και την εξοικείωση των Ελλήνων με αυτή. Μπορούμε να κερδίσουμε από τις ιδέες, την τεχνογνωσία και τον τρόπο που η έννοια του εργασιακού αθλητισμού αξιοποιείται εδώ και χρόνια στο εξωτερικό, και να χρησιμοποιήσουμε αυτή την αφορμή για τη σταδιακή ένταξή της στην ελληνική πραγματικότητα. Ειδικά σε μια περίοδο που οι εργασιακοί όροι στην Ελλάδα δοκιμάζονται, ο εργασιακός αθλητισμός μπορεί να αποτελέσει μια ευχάριστη διέξοδο, με πολλαπλά άμεσα και μακροπρόθεσμα οφέλη για τους εργοδότες και εργαζομένους.
